TLYT - Mùa Vu lan báo hiếu trong đạo Phật trùng
với tết Trung nguyên (Xá tội vong nhân). Không ít người thi nhau dâng lễ cúng
linh đình, nhưng không phải ai cũng hiểu hết đạo hiếu và ý nghĩa báo ân trong
mùa vu lan.
7 là mùa vu lan báo hiếu theo đạo Phật. Ảnh: Trọng Tài
Tháng Bảy âm-mùa báo hiếu
Thượng tọa Thích Đạo Hiển, Ủy viên Hội đồng Trị sự Trung ương GHPGVN, Phó Viện trưởng Học viện PGVN tại Hà Nội, Phó Trưởng ban - Chánh Thư ký Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh phân tích nguồn gốc của lễ Vu lan trong đạo Phật.
Lễ Vu Lan Báo Hiếu là một trong những đại lễ quan trọng của Phật giáo Đại thừa. Tuần lễ Vu Lan vào dịp tháng 7 âm lịch, chính lễ vào ngày rằm tháng 7. Nguồn gốc của lễ Vu Lan xuất phát từ kinh Vu Lan Bồn, kinh này nói về sự tích của Tôn Giả Mục Kiền Liên (Vị Bồ Tát đại hiếu) một trong 10 vị đại đệ tử của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Vị này tu hành đắc được phép thần thông đệ nhất nên thấy mẹ mình là bà Thanh Đề sau khi chết đi bị đọa xuống cõi địa ngục.
Vì thương mẹ nên Tôn Giả Mục Kiền Liên bạch với Đức Phật Thích Ca tại sao mẹ mình lại đau khổ dưới cõi địa ngục, làm gì để cứu vớt mẹ mình thoát khỏi cõi địa ngục. Đức Phật Thích Ca chỉ dạy: nguyên do bà Thanh Đề sau khi chết bị đọa cõi địa ngục đau khổ là do ở đời làm nhiều việc ác và tham lam, bỏn xẻn. Vì vậy muốn cứu được bà ra khỏi cõi địa ngục đau khổ thì vào dịp rằm tháng 7 sau khi mãn hạ ba tháng an cư của chư Tăng phải sắm sửa lễ vật cúng dường chúng Tăng, cầu thỉnh mười phương Tăng chúng hồi hướng chú nguyện thì bà Thanh Đề mới thoát được cõi địa ngục đau khổ, thoát sinh về cõi thiên cung sung sướng.
Kinh này cũng dạy mọi người đạo lý uống nước nhớ nguồn, tinh thần báo ân - báo hiếu đối với cha mẹ, tổ tiên, những người có công sinh thành dưỡng dục. Đến ngày rằm tháng 7 mỗi năm sắm sanh lễ vật đến chùa lễ Phật tụng kinh, làm nhiều việc phúc để hồi hướng, chú nguyện cho cha mẹ còn sống được song đường trường thọ, hạnh phúc; tổ tiên, cha mẹ và những người đã mất được siêu sinh tịnh cảnh.
Giáo hội khuyến cáo tổ chức vu lan trực tuyến, không tụ tập đông người
“Tinh thần của Đại lễ Vu Lan trong đạo Phật là dạy con người sống thực hiện việc báo ân - báo hiếu, Phật dạy con người có 4 ân nặng (tứ trọng ân): Ân phụ mẫu sinh thành (ân cha mẹ), Ân thầy bạn dạy răn, Ân quốc gia xã hội, Ân chúng sinh đồng loại. Như vậy, lễ Vu Lan báo hiếu không chỉ có ý nghĩa tôn giáo mà còn mang tính xã hội, tính giáo dục đạo đức sâu sắc. Vì vậy lễ Vu Lan đã trở thành truyền thống văn hóa thiêng liêng, là ngày lễ có sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt Nam và các nước Á Đông theo Phật giáo”, Thượng tọa Thích Đạo Hiển nói.
Lễ Vu Lan tổ chức vào rằm tháng 7 trùng với tết Trung Nguyên theo phong tục Trung Hoa là ngày mở cửa ngục (xá tội vong nhân) nên dân gian hay gọi tháng 7 là tháng cô hồn. Vì theo thuyết này vào dịp rằm tháng 7 là dịp mọi người tiến cúng phẩm vật không chỉ cho gia tiên tiền tổ mình mà còn tiến cúng cho thập loại cô hồn (tháng 7 ngày rằm xá tội vong nhân). Tinh thần này được thể hiện rõ trong văn tế thập loại chúng sinh của đại thi hào Nguyễn Du - một tác phẩm thể hiện hài hòa tinh thần báo ân - báo hiếu của Đạo Phật và tư tưởng hiếu đạo của Đạo Nho.
Không nên cúng lễ lễ rình rang
Đại dịch COVID-19 bùng phát trở lại và diễn biến phức tạp, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã chỉ đạo các cơ sở tự viện và Tăng Ni, Phật tử tổ chức lễ Vu lan Báo hiếu gọn nhẹ, tiết kiệm và trang nghiêm.
Tùy tình hình dịch bệnh tại từng địa phương, thực hiện nghiêm việc giãn cách xã hội và các biện pháp phòng chống dịch bệnh; tuyên truyền, giáo hóa cho nhân dân, tín đồ hiểu đúng ý nghĩa lễ Vu Lan báo hiếu, hạn chế tụ tập đông người, tăng cường các khóa lễ, các buổi thuyết giảng ý nghĩa lễ Vu Lan trực tuyến và có nhiều hoạt động thiết thực như: tặng quà cho người nghèo. Thượng tọa Thích Đạo Hiển cho biết, tại Quảng Ninh 100 % các chùa đều tổ chức lễ Vu Lan trực tuyến, không tập trung đông người.
Thượng tọa Thích Đạo Hiển cắt nghĩa về những việc hiếu nên làm trong mùa vu lan
Thượng tọa Thích Đạo Hiển cũng nêu tình trạng một số người ưa cúng lễ rình rang, mâm cao cỗ đầy, đốt vàng mã vô tội vạ nhưng lại đối xử với cha mẹ còn sống một cách vô đạo đức, có tình trạng hắt hủi cha mẹ, ông bà, thậm chí giết cả cha mẹ… "Đây là sự suy đồi đạo đức, không hiểu đúng tinh thần báo ân báo hiếu của Đức Phật dạy. Trong kinh Phật dạy: “dù cho vai trái cõng cha, vai phải cõng mẹ đi khắp thế gian này cũng không đền đáp được công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ…”, Thượng tọa nói.
Lời khuyên của các bậc tu hành chính là mỗi người thực hiện đúng tinh thần báo ân - báo hiếu: làm người phải thực hiện bốn ơn nặng (tứ trọng ân) như lời Phật dạy. Đối với cha mẹ, ông bà còn sống con cháu phải sống hiếu thảo, chăm nom
về vật chất, tinh thần, tình cảm, an ủi, động viên bố mẹ cả 365 ngày trong năm chứ không phải chỉ ngày lễ Vu Lan báo hiếu. Đó chính là thực hiện trọn vẹn tinh thần báo ân - báo hiếu: “tâm hiếu là tâm Phật, hạnh hiếu là hạnh Phật”. Người hạnh phúc nhất chính là còn cha, còn mẹ “phụ mẫu tại đường như Phật tại thế” (cha mẹ còn sống trong nhà giống như Phật tại thế vậy).
Nguyên Khánh
(Theo Báo Tiền Phong)